1- انسولین چگونه کار می کند؟

انسولین یکی از هورمن های طبیعی بدن است که از پانکراس یا لوزالمعده ترشح می شود. انسولین مانند یک کلید ، درِ سلول را برای ورود قند باز می کند، و به سلول های مختلف بدن اجازه می دهد تا قند موجود در خون را جذب و استفاده کنند.

بعد از مصرف غذا سطح انسولین افزایش پیدا می کند تا قند اضافی را به صورت گلیکوژن در کبد و ماهیچه ها ذخیره کند تا در فواصل بین غذا ها به صورت گلوکز آزاد شود تا قند موجود در خون در یک سطح نرمال و ثابت باقی بماند.

2- دیابت نوع 1 و نوع 2 یعنی چه؟

دیابت نوع یک بیشتر در سنین پایینتر شروع می شود و نقصی در سلول های ترشح کننده انسولین وجود دارد که باعث می شود انسولین ساخته نشود. ولی در دیابت نوع 2 انسولین وجود دارد، اما سلول ها به دلایل مختلف نسبت به اثر انسولین از خود مقاومت نشان می دهند. دیابت نوع 2 بیشتر در زمینه چاقی و بی تحرکی اتفاق می افتد در حالی که این موارد در دیابت نوع 1 نقشی ندارند.

3- آیا همه ی دیابتی ها به انسولین تزریقی نیاز دارند؟

خیر. در دیابت نوع 1 که بدن انسولین ترشح نمی کند و در موارد پیشرفته دیابت نوع 2 که در بدن مقاومت به انسولین وجود دارد، رژیم درمانی باید شامل انسولین باشد. از آنجایی که اغلب دیابتی ها نوع 2 هستند، در صورت تشخیص به موقع دیابت و مدیریت مناسب قند در بیماران، نیازی به استفاده از انسولین نیست.

4- آیا مصرف انسولین اعتیاد آور است؟

خیر. این یک باور غلط است. انسولین از هورمون های طبیعی بدن است و فرم تزریقی آن فرقی با هورمون طبیعی داخل بدن ندارد.

5- من دارو های مخصوص تیروئید مصرف می کنم, آیا این دارو ها با انسولین تضاد دارند؟

خیر، دارو های تیروئیدی منع مصرف با انسولین ندارند. لازم به ذکر است که پر کاری و کم کاری تیروئید می توانند بر قند خون و عملکرد انسولین تاثیر بگذارد، لذا حتماً این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید تا دوز مناسب دارو را برای همراهی دیابت و مشکلات تیروئید دریافت کنید. همچنین داروی لووتیروکسین که برای کم کاری تیروئید استفاده می شود می تواند کارایی انسولین را کم کند و باید دوز انسولین مناسب انتخاب شود.

6- انسولین بهتر است یا دارو های خوراکیِ درمان دیابت؟

افراد مبتلا به دیابت نوع 1 وابسته به تزریق انسولین هستند ولی در افرادی که دیابت نوع 2 دارند خط اول درمانی تغییر سبک زندگی و در مرحله بعدی استفاده از قرص ها می باشد. استفاده از انسولین در دیابت نوع 2 در بیمارانی است که با 2 روش قبلی دیابت آن ها کنترل نشده است. در حالت کلی عوارض تزریق انسولین کمتر از قرص ها می باشد ولی ترجیح با استفاده از قرص است چون عوارض تزریق و اشکالات تکنیکی وجود ندارد.

7- آیا انسولین خوراکی نیز وجود دارد؟

خیر. انسولین خوراکی هنوز ساخته نشده است، زیرا انسولین نمی تواند در مقابل ترشحات لوله گوارش ( به عنوان مثال اسید معده) سالم بماند. شاید در آینده دانشمندان روشی برای مقابله با این موضوع پیدا کنند.

8- اِیا انسولین بر دیگر غده های بدن نیز اثر دارد؟

بله. از آنجایی که کلید ورود قند به تمامی سلول ها انسولین می باشد، و همه غده ها از اجتماع سلول ها تشکیل شده اند، انسولین بر تمامی آن ها اثر می گذارد. علاوه بر این تحقیقات نشان داده اند که انسولین به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر عملکرد غده آدرنال یا فوق کلیه، تیروئید و بخش های دیگر پانکراس نیز اثر گذار است. کسانی که علاوه بر دیابت، این غدد نیز در آن ها مشکل دارد باید داروی مناسب و با دوز مناسب دریافت کنند.

9- عوارض تزریق انسولین چه هستند؟

چون انسولین تزریقی فرقی با انسولین طبیعی بدن ندارد پس عوارض چندانی ندارد. یک عارضه بارز استفاده از انسولین افت قند خون می باشد که در صورت مصرف به موقع با دوز مناسب و خوردن غذا می توان از این عارضه جلوگیری کرد. عارضه دیگر آن در استفاده طولانی مدت است که باعث می شود محل تزریق ملتهب  و سفت شود لذا محل تزریق را مرتباً عوض کنید.

10- آیا می توانم انسولینم را قطع کنم؟

سلامت یک بیمار دیابتی وابسته به مدیریت قند خون می باشد. به هیچ عنوان خود سرانه دارو های دیابت خود را قطع نکنید و تغییر ندهید. حتماً به دستورات پزشک خود به دقت عمل کنید.

11- اگر خودم میزان دارو را تغییر دهم چه می شود؟

با تغییر خودسرانه دارو دچار مشکلات حادی مثل DKA یا کتواسیدوز دیابتی می شوید و درطولانی مدت نیز به علت قند بالا ارگان های بدن شما، مانند کلیه و چشم، دچار آسیب می شوند. این موضوع را با پزشک خود مطرح کنید، شاید با بهبود وضعیت شما نیازتان به انسولین نیز کاهش پیدا کرده باشد.

هیأت علمی بنیاد بین المللی پیشگیری و کنترل دیابت ایرانیان
لینک روزنامه خراسان